
Jak poprawić metabolizm? Twoje ciało a przemiana materii
Często obserwuję u ludzi popadających z jednej skrajności w drugą. Twoje ciało ma niezwykłą zdolność adaptowania się do ilości paliwa, jakiej mu dostarczasz i poziomu Twojej aktywności, przez co odchudzanie się efekt jo-jo oraz brak ruchu mogą doprowadzić do ograniczenia metabolizmu. Jeżeli zrozumiesz, na czym polega proces przemiany materii, łatwiej Ci będzie zerwać z frustrującymi przyzwyczajeniami i sprawić by reakcje i przemiany w Twoim organizmie przebiegały tak, jak Ty tego chcesz.
Czym właściwie jest metabolizm?
Metabolizm to ostatnio popularne słowo. Ludzie skarżą się, że mają za wolny albo kiepski metabolizm. Wiele produktów obiecuje go poprawić. Ale co to takiego? W uproszczeniu – jest to mierzona w kaloriach ilość paliwa (energii), którą organizm spala każdego dnia. Gdy mówi się o spalaniu kalorii, większość osób natychmiast kojarzy to z bieżnią, rowerkiem treningowym czy aerobikiem. W rzeczywistości przemiana materii determinowana jest przez tryb życia – to odpowiedź na pytanie, gdzie inwestujesz swoją energię.
Metabolizm podstawowy
Pomyśl, że metabolizm to ilość paliwa, jakiej potrzebuje Twoje ciało. Wyobraź ją sobie jako puszkę. Największa jej część, metabolizm podstawowy, to kalorie niezbędne do podtrzymania podstawowych funkcji życiowych: bicia serca, oddychania, pracy mózgu oraz przebiegu wielu ważnych, choć niewidocznych procesów, które nieustannie zachodzą w organizmie. Nawet jedzenie, trawienie i przetwarzanie jedzenia to części metabolizmu.
Właściwie każda komórka Twojego ciała jest jak malutki silnik, który żeby działać, potrzebuje ciągłych dostaw paliwa. Jak długo żyjesz, te małe silniczki pracują bez przerwy. Nawet gdy śpisz albo siedzisz nieruchomo, komórki Twojego ciała wciąż wykonują swoje zadania, żeby utrzymać Cię przy życiu. To tak jak w przypadku samochodu: gdy silnik jest włączony, zużywa benzynę nawet jeżeli auto po prostu stoi na podjeździe.
[quote]Napędzaj metabolizm ruszając się![/quote]
Twój poziom aktywności też wpływa na ilość potrzebnej Ci energii i tu masz największe pole do popisu. Każda aktywność zwiększa ilość pracy Twojego organizmu, bez względu na to, czy myjesz zęby, bierzesz prysznic, czy też spacerujesz dookoła domu. Więcej aktywności oznacza większą liczbę spalanych kalorii, ponieważ komórki wykonują więcej pracy. Na przykład Twoje płuca muszą wykonać pracę, żebyś mogła wdychać tlen i wydychać dwutlenek węgla, ale działają intensywniej, gdy idziesz szybkim kokiem, niż kiedy siedzisz na krześle. Im więcej oczekujesz od swojego ciała, tym więcej kalorii musi spalić każda komórka.
Wszystko, co robisz, a co wykracza poza podstawowy metabolizm, jest aktywnością. Dotyczy to tego, co związane jest ze stylem życia, czym się zajmujesz w ciągu dnia. Większość osób, które mają wysoki poziom metabolizmu, jest po prostu bardziej aktywna w swoim życiu codziennym. Kilka dodatkowych kroków tu, kilka tam, więcej wysiłku wkładanego w pracę i zabawę – to wszystko się sumuje.
Mięśnie spalają kalorie
Innym elementem tej metabolicznej układanki jest budowa ciała. Twoje ciało składa się z wody, tkanki tłuszczowej i tkanki mięśniowej, która buduje wszystkie inne, części organizmu (czyli mięśnie, kości, włosy i inne tkanki). Mięśnie to metabolicznie aktywne tkanki, ponieważ małe silniki komórek mięśniowych spalają więcej energii niż mniej aktywne komórki. Dlatego ludzie mówią, że „kilogram masy mięśniowej każdego dnia spala więcej kalorii niż kilogram tkanki tłuszczowej”.
Komórki mięśniowe potrzebują większej ilości energii nie tylko po to, żeby pracować, ale też na utrzymanie swojego właściwego stanu. Za każdym razem gdy jesteś bardziej aktywna niż zwykle, Twoje ciało tworzy nowe komórki mięśniowe, żeby poradzić sobie z dodatkowym nakładem pracy, a powstawanie tych komórek wymaga jeszcze więcej energii. Oczywiście, gdy już powstaną nowe komórki mięśniowe, one też potrzebują energii na własne utrzymanie. W skrócie, im bardziej zwiększysz liczbę aktywnych komórek, tym więcej kalorii będziesz spalać. To działa jak fabryka: gdy zwiększa się liczba pracowników, rośnie produktywność i wyniki pracy.
Wszystko się liczy
Wystarczy kilka dodatkowych kroków i odrobina więcej wysiłku wkładanego w wykonywane rutynowo czynności, by pojawiły się widoczne rezultaty. Wiele osób, które poradziły sobie z wyzwaniami, jakie stawiają przed nimi zdrowie i waga, uznało ten podwyższony poziom aktywności za sposób na życie. Przyjrzyj się zaprezentowanym tu prostym rozwiązaniom dotyczącym podnoszenia poziomu codziennej aktywności. Zaznacz te, których spróbujesz, pamiętaj: to ma być przyjemność!
Ćwiczenia, które pozwolą Ci poprawić metabolizm
W czasie wolnym
- baw się aktywnie z dziećmi albo wnukami. One uwielbiają bawić się w berka, jeździć na rowerach, uprawiać sport – przy okazji wzmocnisz wasze relacje,
- wyprowadzaj psa na spacer – baw się z nim, rzucaj mu patyki albo spróbuj się z nim ścigać,
- choć do klubu sportowego, tańcz, graj w kręgle,
- zapisz się do klubu, który organizuje jogging, spacery lub intensywne piesze wycieczki,
- zacznij uprawiać tenis albo inny sport,
- latem, by się ochłodzić i odprężyć, chodź na basen odkryty; poza sezonem uczęszczaj na basen kryty,
- wieczorem wybierz się z przyjacielem lub partnerem na spacer,
- gości z innego miasta zabierz na wspólny spacer lub piesze zwiedzanie,
- Zamiast wychodzić na miasto z przyjaciółmi tylko do restauracji, idźcie razem tam, gdzie można potańczyć, na kręgle albo wybierzcie inną formę aktywnego spędzania czasu.
W Domu
- odkurzanie, mycie podłóg, słanie łózek czy mycie okien sprawiają, że w dobrym stanie jest twój dom, a ty zyskujesz formę,
- stój na jednej nodze podczas gotowania, prasowania, zmywania albo myci, zębów,
- zamiast odkładać, wszytko u stóp schodów, wchodź po nich na górę za każdym razem, gdy jest coś do wniesienia,
- rozciągaj się, czytając pocztę,
- ćwicz na podłodze, oglądając telewizję, albo rozciągaj się na stojąco podczas przerw na reklamy. Pamiętaj, że stojąc podczas oglądania filmu: spalisz więcej kalorii i zbudujesz więcej masy mięśniowej, niż siedząc,
- nagraj ulubiony program i oglądaj go, jeżdżąc na rowerku treningowym. Jeszcze lepiej, jeżeli wyłączysz telewizor, włączysz muzykę i potańczysz,
- prace w ogrodzie, takie jak koszenie trawy czy pielenie, są wspaniałe. Umyj auto, pójdź do skrzynki na listy, wstań z kanapy, by zmienić kanał, pójdź do drugiego pokoju, zamiast krzyczeć na cały dom,
- jeżeli oferta siłowni Ci nie odpowiada, poszukaj w internecie, nagrań z ćwiczeniami.
W pracy:
- wysiądź przystanek wcześniej albo zaparkuj w większej odległości budynku i przejdź resztę drogi na piechotę,
- zastanów się, czy mogłabyś chodzić albo jeździć do pracy rowerem. Chodź po schodach, zamiast jeździć windą, zacznij od jednego piętra dziennie i stopniowo podnoś sobie poprzeczkę, tak żebyś w końcu wcale nie korzystała z windy,
- przejdź do drugiego pokoju, zamiast korzystać z intercomu, lub poczty elektronicznej.
- gdy siedzisz przy biurku, napinaj i rozluźniaj, mięśnie,
- kręć się! Stukanie stopą czy bujanie nogą wymaga energii – tylko nie, przesadź, bo zaczniesz irytować innych pracowników!
- gdy potrzebujesz przerwy, wstań, rozciągnij się albo się przejdź,
- dowiedz się, czy twój , pracodawca oferuje karnety na siłownię lub do klubów sportowych. Jeżeli żadne nie są akurat dostępne, spróbuj się o nie postarać; firma skorzysta na tym że pracownicy będą zdrowsi.
Poza domem
- gdy załatwiasz sprawunki, staraj się przemieszczać pieszo (niech Twoje słowa mają pokrycie w rzeczywistości, gdy stwierdzasz, że „cały dzień biegałaś po mieście”!),
- parkuj auto w centralnym punkcie i chodź wszędzie na piechotę,
- po galeriach handlowych poruszaj się energicznie. Wiele centrów handlowych otwiera się wcześnie, więc możesz się przejść bez obawy o obijanie się o tłumy ludzi. Zrób kilka rundek, oglądając wystawy,
- zapomnij o windach – wybierz schody,
- gdy stoisz w kolejce albo na światłach, napinaj i rozluźniaj mięśnie.
W czasie podroży
- zamiast siedzieć i biernie czekać na lotnisku czy w centrum konferencyjnym, przejdź się,
- zwiedzaj okolicę na piechotę – po prostu spaceruj,
- skorzystaj z hotelowej siłowni lub innych form ćwiczeń dostępnych w miejscu Twojego pobytu. Możesz też ćwiczyć z nagraniami z internetu w swoim pokoju,
- na spotkania i do restauracji idź po schodach,
- zaplanuj wakacje tak, by zadbać zarówno o ciało jak i o umysł.
W czasie odpoczynku
- rozciągnij się po przebudzeniu i po dłuższym czasie spędzonym w pozycji siedzącej,
- codziennie ćwicząc poznaj podstawy jogi i tai-chi,
- wypróbuj ćwiczenia oddechowe, techniki relaksacyjne i medytację,
- pod koniec każdego dnia daj sobie czas na odpoczynek,
- śpij wystarczająco długo, byś miała dość sił na bardziej aktywny tryb życia.
Ale ja nie znoszę ćwiczyć!
Jeżeli teraz nie wykonujesz żadnych ćwiczeń i sama myśl o ruchu jest dla ciebie nieprzyjemna, będzie wydawać Ci się mało prawdopodobne, że nagle staniesz się osobą aktywną. Zauważyłem jednak, że osoby, z którymi pracowałem, chociaż na początku nie lubiły ruchu, pod koniec treningów wykonywały znacznie więcej ćwiczeń. Myślę, że owa zmiana nastawienia wynikała z tego, iż rozwinęły zupełnie nowy sposób myślenia o wysiłku fizycznym.
W kolejnych artykułach znajdziesz opisy strategii pozwalających rozwinąć pozytywny stosunek do ruchu. Nauczysz się, jak dzięki ćwiczeniom i zmianie stylu życia usprawnić swój metabolizm, dodać sobie energii i poprawić samopoczucie. Poznasz też metody pozwalające wzmocnić wytrzymałość, siłę i sprawność. Bo przecież tak naprawdę chodzi o to, żebyś lepiej rozumiała swoje ciało i odkryła, że warto być osobą aktywną i cieszyć się pełnią życia.
Recepta na zdrowie:
To od Ciebie zależy jak bardzo jesteś aktywna w życiu codziennym. Jeżeli mało się ruszasz, każde dodatkowe działanie będzie krokiem we właściwą stronę. Jeżeli ćwiczysz regularnie, doceń swój wysiłek i wykorzystaj informacje zawarte w następnych artykułach, żeby czerpać jak najwięcej korzyści ze swojej aktywności. Zacznij już dziś, co możesz zrobić by więcej się ruszać i poprawić swój metabolizm.